Nhạc và lời của Black Sabbath khá hắc ám vào lúc bấy giờ. Bài mở đầu gần như hoàn toàn dựa trên quãng ba cung, được chơi với tiết tấu chậm bằng đàn guitar điện.[14] Trong bộ phim tài liệu Classic Albums (2010) nói về quá trình làm album thứ hai Paranoid, Geezer Butler cho biết đoạn riff được lấy cảm hứng từ "Mars, the Bringer of War", một phân đoạn trong nhạc phẩm cổ điển The Planets của Gustav Holst. Iommi đã tái thể hiện khúc riff một chút và tái xác định định hướng của ban nhạc. Ward chia sẻ trong Classic Albums: "Khi Oz hát 'What is this that stands before me?',[nb 2] nó đã trở nên hoàn toàn khác...giờ đây là một câu hát khác, một cảm khác giác. Tôi đang chơi trống theo những câu hát ấy." Lời của bài hát nói về một "vật thể màu đen" mà tay bass Geezer Butler cho rằng đã nhìn thấy sau khi tỉnh dậy từ một cơn ác mộng.[12] Trong những dòng ghi chú cho album nhạc sống Reunion (1998) của ban nhạc, tay bass của Black Sabbath nhớ lại:

Tôi được nuôi dạy theo đạo Công giáo vì thế tôi hoàn toàn tin vào Quỷ dữ. Có một tạp chí tuần san tên là Man, Myth and Magic mà tôi bắt đầu đọc đều nói về quỷ Satan và mấy thứ đại loại như thế. Cuốn tạp chí ấy và những cuốn sách của Aleister Crowley và Dennis Wheatley, đặc biệt là cuốn The Devil Rides Out ... Khi chuyển đến căn hộ này, tôi đã sơn những cây thánh giá lộn ngược màu đen ở khắp nơi. Ozzy đưa cho tôi một cuốn sách vào thế kỉ 16 về phép thuật mà anh ấy ăn cắp được ở đâu đấy. Tôi để nó trong tủ chứa bình nước nóng vì tôi không tin vào nó. Sau đó một đêm nọ, tôi tỉnh dậy và thấy cái bóng đen ở cuối giường. Sự hiện diện khủng khiếp ấy làm tôi kinh hồn bạt vía! Tôi chạy đến ngăn tủ đựng bình nước nóng để ném cuốn sách đi, nhưng nó đã biến mất. Sau đấy tôi từ bỏ tìm hiểu những thứ như vậy. Nó làm tôi sợ chết khiếp.

Tương tự, lời của bài hát "N.I.B." được sáng tác theo góc nhìn của Lucifer, một vị thiên thần sa ngã yêu một phụ nữ ở hạ giới và "trở thành một con người tốt hơn" theo lời của tác giả Butler.[15] Trái với suy nghĩ của nhiều người, tựa bài hát không phải là viết tắt của Chúa giáng sinh trong màu đen;[3] mà theo cuốn tự truyện của Osbourne thì nó đơn thuần liên hệ tới chòm râu dê mà tay trống Bill Ward để lúc ấy, có hình thù giống như một cái ngòi bút.[16] Lời của hai bài hát khác trong album viết về những câu chuyện có đề tài thần thoại. "Behind the Wall of Sleep" liên hệ tới truyện ngắn Beyond the Wall of Sleep của nhà văn H. P. Lovecraft,[4] trong khi "The Wizard" lấy cảm hứng từ nhân vật Gandalf của loạt truyện Anh chàng Hobbit và Chúa tể những chiếc nhẫn.[17] Bài "The Wizard" còn có một đoạn chơi harmonica do Osbourne thể hiện.[4] Ban nhạc còn thu âm một bản cover của "Evil Woman", bài hát từng là bản hit một thời của ban nhạc Crow ở Mỹ. Trong cuốn tự truyện của mình, Iommi thừa nhận rằng ban nhạc đã miến cưỡng nhận lời thu bài hát theo yêu cầu của quản lý Jim Simpson, bởi ông này nhất quyết muốn họ thu âm bài gì đó có tính chất thương mại hơn.